بررسی همراهی ویروئید های خاصی با بیماری پوست صمغی پرتقال در مازندران

علائم بیماری پوست صمغی (gummy bark) مرکبات در درختان پرتقال (citrus sinensis بصورت کوچک شدن میوه ها، آبله شدن (stem pitting) چوب و بروز لکه های صمغی کوچک در پوست میباشد که در نواحی محدودی از مرکبات کاریهای مازندران دیده شده است. عامل اصلی بیماری پوست صمغی به طور قطعی شناخته نشده است اما بررسیهای به عمل آمده حضور گونه هائی از ویروئیدهای مرکبات را در این بیماری محرز نموده است. مشاهدات انجام شده در سال 1384 در شهرستان ساری در چند درخت پرتقال خونی (c. sinensis, moro blood) مسن روی پایه نارنج علائم ضعف، کوتولگی خفیف و کوچکتر بودن میوه ها مشهود بود. با جدا کردن پوست تنه در محل پیوند، آبله شدن شدید چوب همراه با تجمع صمغ در ته فرورفتگی ها و نیز وجود لکه های صمغی در پوست آن محل و تا چندین سانتی متر بالاتر در تنه پرتقال قابل مشاهده بود. سرشاخه درختان دارای پوست صمغی جمع آوری و نوار هائی از پوست شاخه ها بر روی نهال های سالم پرتقال روی پایه ترویر سیترنج (troyer citrange, poncirus trifoliate×c. (sinensis و نارنج یک ساله در شرایط گلخانه پیوند شدند. تجمع صمغ درمحل پوست پرتقال روی پایه ترویر سیترنج سه تا پنج سال پس از پیوندزنی مشاهده گردید. استخراج rna از دو نمونه آلوده شده پرتقال بیماری به همراه یک نمونه شاهد حاوی ویروئیدهای مرکبات (علوی و همکاران، 1385) با استفاده از ترایزول (trizol) انجام گرفت. نتایج حاصل از واکنش زنجیره ای پلیمراز با نسخه برداری معکوس (rt-pcr) با حضور نمونه شاهد با استفاده از آغازگرهای ویروئید های مرکبات و ویروس تریستزا نشانگر حضور ویروئید کوتولگی رازک، خمیدگی برگ مرکبات، ویروئید های گروه iii و iv، cvd-os، cvd-i-lss و اگزوکورتیس مرکبات در نهال های آلوده شده بود.